TS-BS.Nguyễn Trung Nguyên- Giám đốc Trung tâm Chống độc (BV Bạch Mai) cho biết, hiện Trung tâm đang điều trị cho 2 bệnh nhân bị ngộ độc thuốc diệt chuột thế hệ mới, với bệnh cảnh hoàn toàn khác so với ngộ độc thuốc diệt chuột trước đây. Đáng chú ý, dù thường được gọi là “thuốc diệt chuột sinh học”, nhưng đây chính là các hoá chất thế hệ mới có độc tính cao, thậm chí có thể “thầm lặng” gây nhiễm độc cho người sử dụng.
Trường hợp thứ nhất là một bệnh nhân nam 59 tuổi, quê ở Hưng Yên. Người nhà bệnh nhân cho biết, bệnh nhân đã uống 6 gói thuốc diệt chuột dạng bột do nhầm tưởng những gói bột này là ngũ cốc. Bệnh nhân được chẩn đoán ngộ độc thuốc diệt chuột kháng vitamin K. Bệnh nhân được chuyển đến Trung tâm Chống độc ở ngày thứ 3, sau khi đã được điều trị ở tuyến dưới. Khi nhập viện, bệnh nhân đã trong tình trạng rất nặng, rối loạn đông máu và tiếp tục được sử dụng thuốc giải độc.
Nam bệnh nhân thứ hai 39 tuổi, quê ở Hà Nội, có tiền sử rối loạn tâm thần. Bệnh nhân được đưa vào viện trong tình trạng nôn khan, vẫn tỉnh táo, không co giật. Theo lời kể của người nhà, trước đó bệnh nhân đã uống 4 viên thuốc diệt chuột Storm (giống viên kẹo màu xanh nước biển). Hiện, bệnh nhân đang được điều trị tích cực và sử dụng thuốc giải độc.
Theo BS.Nguyễn Trung Nguyên, những năm gần đây, Trung tâm tiếp nhận cấp cứu rất nhiều trường hợp bệnh nhân bị ngộ độc thuốc diệt chuột thế hệ mới. Các thuốc diệt chuột này rất phong phú, đa dạng về hình thức, chủng loại, màu sắc: Có dạng viên giống viên kẹo màu xanh, hồng, đỏ, trắng; có dạng dung dịch giống siro hay dạng bột… Đáng chú ý, người dân có thể dễ dàng mua các loại thuốc diệt chuột này ở các cửa hàng bán thuốc bảo vệ thực vật hay các xe bán hàng rong…
Các hóa chất diệt chuột thuộc nhóm kháng vitamin K (gây chảy máu) có rất nhiều, cổ điển là Warfarin (tác dụng ngắn, thường chỉ vài tuần hết tác dụng), nay có nhiều hóa chất mới được gọi là Super Warfarin (như Bromadiolone, Flocoumafen, Brodifacoum, Diphacinone…). Các hóa chất này thường được gọi dưới cái tên rất nhẹ nhàng “thuốc diệt chuột sinh học”.
Thực tế, tất cả đều là các hóa chất thế hệ mới có độc tính cao. Khi các chất này vào cơ thể sẽ chuyển hóa và thải trừ rất chậm, trong 72 giờ đầu có thể chưa biểu hiện gì mà âm thầm, chỉ khi theo dõi xét nghiệm đông máu hàng ngày mới biết. Thường các bệnh nhân sau khi được cấp cứu, dùng thuốc giải độc ổn định, cần duy trì đơn thuốc và hẹn khám lại nhiều lần, có khi cả năm thì ngộ độc mới đỡ dần và hết.
Nếu các thuốc diệt chuột thế hệ cũ cách đây 10-20 năm hầu hết nhập lậu từ Trung Quốc, gây co giật, hôn mê, loạn nhịp tim, đã bị cấm và ít xuất hiện trở lại, thì ngày nay các loại thuốc thế hệ mới gây chảy máu do kháng vitamin K. Những chất này gây độc diễn biến âm thầm và trong 3 ngày đầu, bên ngoài biểu hiện bình thường nhưng sau thời điểm này xuất hiện các dấu hiệu chảy máu ở răng, mũi, da, tiêu hóa... Có những người chỉ chảy máu nặng khi sau chấn thương, va chạm, sau các thủ thuật tác động qua da khi đi KCB (tiêm, chọc, tán sỏi…). Một số bệnh nhân vì nhiều lý do không khai thật, khiến bác sĩ dễ nhầm lẫn sang các bệnh lý khác...
Do đó, theo khuyến cáo của Trung tâm Chống độc, người dân cần thận trọng với các loại hóa chất diệt chuột và hậu quả ngộ độc hiện nay. Khi phát hiện có người uống hóa chất diệt chuột, cần đưa đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt. Tại BV, nếu bệnh nhân mới uống xong trong vòng 6 giờ, thì bác sĩ có thể cho người bệnh uống than hoạt tính, rất an toàn, hiệu quả và giảm được độc tính kéo dài cho bệnh nhân. Trường hợp chưa có biểu hiện gì, thì cũng không được chủ quan mà cần theo dõi, điều trị tại BV ít nhất 72 giờ. Bên cạnh đó, các cơ sở y tế cũng cần cảnh giác với những bệnh nhân bị rối loạn đông máu, chảy máu, đặc biệt khi các nguyên nhân không rõ ràng...
Thái An